W tym artykule chciałbym przybliżyć tematykę funkcjonowania placówek Podstawowej Opieki Zdrowotnej pod kątem komponentów informatycznych. Spróbuję też przybliżyć ujęcie biznesowe tak aby spróbować wskazać, czy bardziej zidentyfikować, te elementy procesów biznesowych, które mają potencjał usprawnienia z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Mam nadzieję, że poniższe rozważania będą przydatne szerokiemu gronu odbiorców, m.in.:
Managerowie placówek medycznych – by zobaczyli jak wykorzystać potencjał technologii
Informatycy/firmy IT obsługujące grupę, którą bierzemy na warsztat – w celu inspiracji i wsparcia w procesie uświadamiania korzyści płynących z korzystania z bezpiecznych i
CO-founderzy startupów Med Tech – aby przybliżyć realia a także potencjał współpracy z rzeczonymi podmiotami lub też dać inspirację do wymyślenia własnego jednorożca
Dlaczego POZ?
Wyjściem do rozważań będzie statystyczny POZ w którym wydawałoby się, że pod względem innowacji niewiele się dzieje. Czy faktycznie? Czy w tego typu placówkach można znaleźć miejsce na stosowanie innowacyjnych rozwiązań? Czy tego typu placówki mogą być źródłem inspiracji albo poligonem doświadczalnym dla startupów? A może to nie ma sensu bo i tak już wszystko w tym względzie wymyślono? Postaram się odpowiedzieć na te pytania.
Dlaczego na warsztat bierzemy takie placówki? Zgodnie z danymi z 2019 roku w ramach POZ zrealizowano ponad 156 mln wizyt. W ramach POZ w rzeczonym roku pracowało ponad 36 000 lekarzy oraz ponad 43 000 pielęgniarek i położnych*. Liczby te w kontekście potencjału wydają się mówić same za siebie. Dodatkowymi argumentami przemawiającymi za słusznością zainteresowania się tematyką zgłębienia innowacji do wdrożenia w POZ wydają się być:
Rozwijający się od kilku lat kierunek koordynacji opieki zdrowotnej nad pacjentem. Chodzi tutaj o zintegrowanie udzielania świadczeń i procesu ich realizacji. Tutaj właśnie prym miałby wieźć POZ koordynując swój zakres świadczeń z innymi elementami systemu opieki zdrowotnej takimi jak – AOS (specjalistyka), leczenie szpitalne, rehabilitacja, leczenie uzdrowiskowe
Koordynacja w kontekście monitorowania i prowadzenia pacjentów ze stabilną postacią choroby przewlekłej
Potrzeba rozwoju telemedycyny oraz opieki zdalnej nad pacjentem (zwielokrotniona poprzez pandemię COVID-19)
Słaba jakość danych w placówkach typu POZ, często wciąż niewielkie przywiązywanie wagi do bezpieczeństwa
Rozwój usług świadczonych przez POZ w kierunku edukacji pacjenta za sprawą procesów koordynacji
Co jest do usprawnienia?
Kluczem do zrozumienia tego jakiego rodzaju innowacje potrzebne są w placówkach POZ wydaje się być wyspecyfikowanie tego co robią, czym się zajmują. To już jest ten moment kiedy możesz drogi czytelniku zastanawiać się w jaki sposób wykorzystać swoje pomysły w tego typu placówkach.
Świadczenia lekarza POZ obejmują:
profilaktykę chorób, w tym badania i porady w ramach profilaktyki wieku rozwojowego oraz szczepienia ochronne,
świadczenia profilaktyki chorób układu krążenia,
udzielanie porad w leczeniu schorzeń, w tym zapewnienie diagnostyki laboratoryjnej oraz obrazowej i nieobrazowej (EKG, RTG, USG) zgodnie z obowiązującym wykazem,
wykonywanie zabiegów w gabinecie zabiegowym i w domu pacjenta,
orzekanie o stanie zdrowia,
inne świadczenia wynikające z potrzeb populacji objętej opieką, w tym: kierowanie do poradni specjalistycznych i na leczenie szpitalne, kierowanie na rehabilitację i leczenie uzdrowiskowe, kwalifikowanie do świadczeń transportu sanitarnego w POZ i wystawianie zleceń przewozów, wystawianie zleceń na realizację świadczeń pozostających w zakresie zadań pielęgniarki POZ, wystawianie zaświadczeń dotyczących stanu zdrowia pacjenta.
Świadczenia pielęgniarki POZ obejmują kompleksową opiekę pielęgniarską nad osobą, rodziną, społecznością w środowisku zamieszkania, z uwzględnieniem miejsca udzielania świadczeń, w tym:
świadczenia profilaktyczne, w tym wizyty patronażowe u dzieci od trzeciego do dziewiątego miesiąca życia oraz wykonywanie testów przesiewowych u dzieci w wieku 0-6 r.ż. w terminach badań bilansowych,
świadczenia profilaktyki gruźlicy,
świadczenia lecznicze, w tym: wykonywanie iniekcji i zabiegów na podstawie zleceń lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego w gabinecie pielęgniarki POZ i w domu pacjenta,
świadczenia diagnostyczne, w tym: pobieranie materiałów do badań diagnostycznych na podstawie zlecenia lekarza POZ, w sytuacji gdy pobranie z przyczyn medycznych powinno być zrealizowane w domu pacjenta,
świadczenia pielęgnacyjne i rehabilitacyjne, w szczególności dla osób, u których występuje ograniczenie sprawności psychofizycznej w wyniku choroby.
Świadczenia położnej POZ obejmują kompleksową pielęgnacyjną opiekę położniczo-neonatologiczno-ginekologiczną nad populacją objętą opieką, w tym:
edukację w zakresie planowania rodziny,
opiekę w okresie ciąży, porodu i połogu, w tym edukację przedporodową realizowaną u kobiet w ciąży (w tym w ciąży wysokiego ryzyka), począwszy od dwudziestego pierwszego tygodnia ciąży do terminu rozwiązania,
opiekę nad kobietą, noworodkiem i niemowlęciem do ukończenia drugiego miesiąca życia, realizowaną w ramach wizyt patronażowych,
opiekę w chorobach ginekologicznych, w tym opiekę pielęgnacyjną nad kobietą po operacji ginekologicznej lub onkologiczno-ginekologicznej obejmującą okres od momentu wypisu ze szpitala do całkowitego zagojenia się rany pooperacyjnej, realizowane na podstawie skierowania lekarza oddziału, który wykonał operację,
wykonywanie zgodnie z posiadanymi kompetencjami, iniekcji i zabiegów na podstawie zleceń innych lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego, w gabinecie położnej poz i w domu pacjenta,
świadczenia profilaktyczne, w tym wykonywanie i interpretowanie testów przesiewowych u dzieci w wieku szkolnym, w terminach badań bilansowych,
świadczenia grupowej profilaktyki fluorkowej u dzieci klas I-VI szkoły podstawowej,
kierowanie postępowaniem przesiewowym oraz sprawowanie opieki nad uczniami z dodatnimi wynikami testów,
czynne poradnictwo dla uczniów z problemami zdrowotnymi oraz sprawowanie opieki nad uczniami z chorobami przewlekłymi i niepełnosprawnością,
udzielanie pomocy przedlekarskiej w przypadku nagłych zachorowań, urazów, zatruć,
doradztwo dla dyrektora szkoły zgodnie z posiadanymi kompetencjami,
udział w planowaniu, realizacji i ocenie edukacji zdrowotnej.
Ponadto w ramach POZ realizowane są programy profilaktyczne: profilaktyka chorób układu krążenia, profilaktyka gruźlicy, profilaktyka raka szyjki macicy, profilaktyka chorób odtytoniowych.
Duża większość z powyższych procesów nie jest obsługiwana w sposób optymalny, można z nich wycisnąć wiele więcej. Na opisanie jednak poszczególnych aspektów nie starczyłoby miejsca w tym opracowaniu. Jeżeli jeszcze mało jest natchnienia zachęcam do zerknięcia na Mapy Potrzeb Zdrowotnych w ramach których znajdziemy w ujęciu statystycznym wskazane główne wyzwania tego typu placówek. Przykładem (z mojego życia zresztą) jest zamieszczony tutaj https://basiw.mz.gov.pl/index.html#/visualization?id=3407 wykres.
Wynika z niego stosunkowo prosta rzecz. Okazuje się, że w 2020 roku prawie 22% wszystkich rozpoznań w placówkach to powtórne recepty. Akurat tak się składało, że w czasie opracowania tej analizy pracowaliśmy już nad swoim rozwiązaniem automatyzacji komunikacji placówka-pacjent w warstwie głosowej oraz tekstowej. Wypuściliśmy także na rynek pilotażowo HealthBota, którego zadania są zlepkiem prostych usprawnień na styku wspomniaej komunikacji (więcej nawww.healthbot.pl ). Szybko dołożyliśmy do niego funkcjonalność powtórnego zamawiania recept, udało się nawet zintegrować to z systemem gabinetowym placówki. Efekt – pełna automatyzacja procesu zamawiania recepty. Oczywiście nadal wymagane jest jej jawne wystawienie przez osobę uprawnioną ale oszczędność w ilości telefonów przychodzących do placówki w tym celu, w czasie pracy personelu, w optymalizacji procesu “noszenia z rejestracji karteczek do lekarza z lekiem, imieniem i nazwiskiem” bezcenna. A w sumie to bardzo cenna, bo zaoszczędzony czas jest policzalny i przeliczalny na pieniądze.
Architektura informatyczna – marzec 2022 – na przykładzie
Przyjrzyjmy się teraz ujęciu mniej biznesowemu. Poniżej przedstawione są, z praktycznego punktu widzenia, komponenty aplikacyjne składające się na spójny ekosystem placówki POZ. Funkcjonującej, nowoczesnej i dbającej o pacjenta placówki. Jak widać z poniższego diagramu system gabinetowy jest tylko jednym z “klocków”. Oczywiście istotnym, niezbędnym wręcz, ale z pewnością nie jedynym. Co pokazuje, że jest potencjał!
Na wstępnie zaznaczam, że przedstawiony stan faktyczny nie jest zgodny z konkretnym frameworkiem architektonicznym. Przedstawione diagramy są oparte na UMLowym modelu komponentowym, traktować je należy poglądowo. Nie jest to dokumentacja służąca do implementacji systemu 🙂
Architektura ta skupia się na pacjencie oraz pracownikach rejestracji i lekarzach. Głównie jest ona nakierowana na maksymalne ułatwienie komunikacji na linii placówka-pacjent. Bo swoją drogą jest to także jedna z bolączek placówek POZ, zwłaszcza z perspektywy pacjentów. Nie wierzycie? Spróbujcie się dodzwonić do swojego POZ 🙂
Poszczególne komponenty (ich funkcjonalności opisano poniżej) tworzą spójną całość w tej perspektywie. Pacjent zyskuje wiele możliwości komunikacji, placówka zyskuje automatyzację podstawowych procesów (takich jak wspomniana recepta, rejestracja na wizytę czy przeprowadzenie wstępnego wywiadu lekarskiego). Dodatkowo komunikacja przez chat z rejestracją (niby takie proste), przypomnienia SMS o wizytach, przypomnienia o zażyciu leków w aplikacji mobilnej. Jednym słowem morze możliwości.
Warto zaznaczyć, że poszczególne elementy w większości nie są ogromnymi systemami kupowanymi za wielkie pieniądze. To aplikacje pisane w kilka dni lub popularne (albo mniej) rozwiązania startupowe. Warto także zaznaczyć, że jest to wersja ewoluująca i w przypadku pomysłów na dodatkowe komponenty zapraszam do kontaktu.
Opis komponentów:
System gabinetowy – serce rozliczeniowe, główna kartoteka pacjentów.
UC – system Unified Communications, zgodnie z Wiki – technologia pozwalająca na zintegrowanie w czasie rzeczywistym usług komunikacyjnych, takich jak komunikator internetowy, informacja o obecności, połączenie telefoniczne, możliwość wideokonferencji, udostępnianie danych oraz ujednoliconej komunikacji.
VoIP – system telefoniczny (połączenia przychodzące oraz wewnętrzne) wraz ze szczegółowymi statystykami dla managementu. Umożliwia kolejkowanie rozmów oraz ustalenie ścieżek wdzwaniania się do poszczególnych komórek placówki. W omawianym przypadku za pośrednictwem API jest zintegrowany z VoiceBotem, który rozmawia z pacjentem w przypadku odpowiednich wyborów akcji przez pacjenta.
Chat – chat wewnętrzny pomiędzy pracownikami oraz bezpośredni chat z rejestracją dla użytkowników aplikacji mobilnej oraz strony www. W ramach bajeru możliwe jest też podłączanie się do wideo bezpośrednio do rejestracji.
Telekonsultacje – jest to oparta na protokole WebRTC (wystarczy przeglądarka) narzędzie do obsługi wideokonferencji. Dzięki integracji z e-rejestracją możliwe jest automatyczne wystawianie terminów oraz generowanie i wysyłanie linka do połączenia przez pacjenta. Lekarze mają w gabinetach stanowiska wideokonferencyjne dzięki którym mogą podłączać się do systemu. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, żeby połączyć się z poziomu telefonu komórkowego. Istnieje także opcja wdzwonienia się przez numer telefoniczny placówki. Połączenia są w pełni bezpieczne.
E-rejestracja – w omawianym przypadku oparta na standardowym module dostawcy oprogramowania gabinetowego. Delikatnie mówiąc szału nie ma. Ale działa.
System pacjenta – dedykowany system dzięki któremu Pacjent może zobaczyć swoje recepty, skierowania oraz wyniki badań i inne dokumenty generowane w systemie gabinetowym, które mogą mu być potrzebne.
Voicebot – automatyczny konsultant zapisujący na wizytę oraz przeprowadzający wstępną kwalifikację w kierunku COVID-19 bazującą na algorytmie Infermedica. Przydatne narzędzie , zwłaszcza podczas 1 fali. Planowana rozbudowa o ankiety symptomów, które będą dołączane do dokumentacji, którą otrzyma lekarz przed wizytą.
Przypomnienia SMS – wysyłane za pomocą wewnętrznej bramki SMS (darmowo, choć w ograniczonej liczbie wiadomości) przypomnienia o zbliżającej się wizycie. Dostępny także panel dla personelu, który może wybrać z bazy systemu gabinetowego pacjentów po odpowiednich danych demograficznych (np. dzieci w wieku szczepiennym, czy grupę do badań profilaktycznych) i wysłać im dedykowaną wiadomość.
Chatbot – aplikacja, która jest uruchomiona na WhatsApp , na stronie www oraz w aplikacji mobilnej. Daje możliwość automatycznego zapisania się na wizytę w wolnych slotach czasowych , przeprowadza (podobnie jak Voicebot) wstępną kwalifikację na COVID-19, której wyniki dołączane są do dokumentacji przed wizytą oraz daje możliwość zamawiania recepty. Testy pokazały, że na samych ankietach wstępnej kwalifikacji aplikacja pozwalała zaoszczędzić 3 godziny dziennie pracy lekarza. To dość konkretne pieniądze 🙂
Aplikacja mobilna – aplikacja PWA zawierająca z poznanych już komponentów chat z rejestracją, chatbota a także przegląd swojego terminarza wizyt a także leków, które powinniśmy zażywać. Wraz z przypomnieniami o ich zażyciu.
Opaski telemedyczne – przykład wykorzystania zdalnych możliwości diagnostycznych. Pacjenci placówki mają opaski, które mierzą podstawowe parametry. Opaski posiadają także przycisk SOS oraz czujnik upadku a dzięki podłączeniu do 24 godzinnego centrum teleopieki w razie potrzeby możliwa jest natychmiastowa reakcja. Jednym zdaniem – można mieć prawdziwe poczucie bycia zaopiekowanym.
Finansowanie
Załóżmy, że mamy już pomysł, który zrewolucjonizuje POZ. Pomysł genialny! Tylko jak zacząć? Po pierwsze wypadałoby się dowiedzieć ile szacunkowo nasze rozwiązanie może kosztować. O tym w jaki sposób spróbować to oszacować będę pisał w kolejnych artykułach. Jak już to policzymy to możemy jeszcze przemyśleć w jaki sposób uzyskać finansowanie. I nie będę tutaj przywoływał Startupów Polski Wschodniej ani pieniędzy od inwestorów. O tym wiemy 🙂 Te mniej oczywiste w kontekście omawianych placówek to:
Dostępność Plus – granty pozwalające uzyskać placówce POZ dofinansowanie na przystosowanie placówki do potrzeb osób niepełnosprawnych, także w aspekcie cyfrowym. Ta nisza wydaje się mało zagospodarowana a potrzeby cyfryzacji w celu ułatwienia komunikacji z placówką osób ze szczególbymi potrzebami wydają się ogromne. Więcej informacji na https://www.zdrowie.gov.pl/dostepnosc .
Nowa Perspektywa – musimy jeszcze chwilkę poczekać ale warto śledzić informację na ten temat. Potencjał wykorzystania AI oraz doba pandemii potwierdza, że miejsce na finansowanie innowacji z POZ musi się znaleźć.
Właściciele POZ – to często ludzie bardzo otwarci na innowacje, chcący polepszyć byt swoich pacjentów oraz rozwinąć placówkę. Także bardzo otwarci na nowe horyzonty biznesowe. Warto z nimi rozmawiać o nowych pomysłach!
Dostawcy oprogramowania – mam wrażenie, że Ci więksi dostawcy oprogramowania wyczerpali swoje moce, robią tylko co to muszą. Aplikacji do zarządzania gabinetami jest jednak coraz więcej i szukanie komplementarności pomiędzy rozwiązaniami wydaje się być strzałem w dziesiątkę! Nie ważne czy chcemy wykorzystać aplikację typu Chatbot, czy mamy pomysł na robota-asystenta czy nowe urządzenia IoT. Integracja z innymi systemami otwiera wiele drzwi w kontekście rozwoju naszego rozwiązania.
Podsumowanie
Podsumowanie będzie krótkie. POZ to nisza, którą warto zgłębić. Warto przyjrzeć się zakresowi usług oraz wewnętrznym procesom panującym w tego typu placówkach szukając pomysłu na swoje rozwiązanie lub szukając szansy wykorzystania swojego rozwiązania. Warto mieć w tym wszystkim na uwadze coś co wydaje się kluczowe – każde, nawet najmniejsze usprawnienia takiej placówki wpływa bezpośrednio na jakość świadczonych dla pacjenta usług. A przecież wszyscy nimi jesteśmy!
Komentarze (0):